In het najaar van 2020 hebben we de begroting 2021 opgesteld die u in november 2020 definitief heeft vastgesteld. Deze bestuursrapportage is de eerste rapportage over de uitvoering van de begroting in 2021. De rapportage biedt inzicht in de actuele financiële situatie en levert een bijdrage aan een goede monitoring.
Via de bestuursrapportages rapporteert het college aan de raad over de uitvoering van het lopende jaar. De bestuursrapportage is een afwijkingenrapportage en gaat uit van het principe dat als de zaken lopen zoals gepland, er geen melding is. De eerste bestuursrapportage leidt tot aanpassingen van de begroting, waardoor ook een nieuw te verwachten financieel resultaat ontstaat. Dit financieel perspectief zal in de loop van het jaar nog veranderen. Als gevolg van de mei-, september- en decembercirculaire van het gemeentefonds en door de tweede bestuursrapportage 2021 en overige ontwikkelingen wordt dit financieel resultaat nog beïnvloed.
De impact van Covid-19
We hebben nu ruim een jaar coronacrisis achter de rug en ook nu zitten we er nog volop in. De impact op zowel de samenleving als de organisatie is groot. Helaas zijn er ook steeds meer collega’s die het coronavirus oplopen en soms ook behoorlijk ziek ervan zijn. We leven mee met iedereen die op wat voor manier dan ook te maken heeft met de ingrijpende effecten van deze crisis.
In het kader van deze rapportage is het goed om op te merken dat er veel extra ingezet wordt op het ondersteunen, organiseren of regisseren van de effecten van de coronacrisis. Daar hebben we als lokale overheid een wezenlijke rol. En daarnaast proberen we zoveel mogelijk de reguliere activiteiten en de dienstverlening aan onze inwoners te laten doorlopen en dat lukt op veel onderwerpen ook goed. De aandacht gaat verder uit naar het beleid dat al loopt en de uitvoering van plannen. Ook lukt het nog goed om de besluitvorming in college en raad op peil te houden. Op al die activiteiten ligt nu het zwaartepunt van de inzet van capaciteit.
Maar er is ook duidelijk een aantal onderwerpen waar het knelt en waar er echt minder of soms zelfs niks gebeurt. Logisch maar wel belangrijk om aan te geven. We zien dat de inzet met name op nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld nieuw beleid en op het gebied van bedrijfsvoering echt minder is of stil ligt. Specifiek voor het Sociaal Domein geldt, net als in 2020, dat Covid-19 grote invloed heeft op de ontwikkelingen in dit domein. Transformatie en innovatie staan onder druk, mede door een andere focus van onze ketenpartners. Dit heeft een effect op de wijze waarop wij onze opgaven kunnen uitvoeren. Daarnaast zien we dat het toegenomen aantal bouwactiviteiten een blijvende hoge druk legt op onze vergunningverleners en adviseurs. We zien dat dit gevolgen heeft voor workload, doorlooptijd en (telefonische) bereikbaarheid.
De veerkracht is groot. Maar we moeten ook realistisch zijn. De situatie duurt nog wel een tijdje voort en we moeten oppassen dat de rek er niet helemaal uitgaat. We maken ons sterk om zowel tijdens de crisis als straks na de crisis klaar te blijven staan om de samenleving te ondersteunen. Ook willen we ervoor waken dat er op de langere termijn moeilijk te herstellen effecten ontstaan, ook al is dat voor nu nog niet voor iedereen zichtbaar.
Keuzes in coronatijd
Om die reden, om nadelige gevolgen in de toekomst zoveel mogelijk te voorkomen, hebben we als college samen met het MT prioriteiten gesteld en gekeken waar we extra inzet op moeten organiseren. Onze onvoorwaardelijke aandacht gaat uit naar het in stand houden van de dagelijkse dienstverlening aan inwoners en ondernemers. Verder ligt de focus op de wettelijke taken en de uitvoering van de coronamaatregelen. Voor de interne organisatie vraagt het project Goed Verbonden de nodige aandacht.
Om ons hier op te kunnen richten moeten we op onderdelen keuzes maken door te faseren, dingen anders doen of dingen niet doen. Concreet stellen we voor geen nieuw beleid of nieuwe projecten of initiatieven op te pakken en een aantal activiteiten niet te doen de komende periode. Daar waar dat een conflict oplevert met toezeggingen of gemaakte afspraken, een financiële verschuiving oplevert of effect heeft op de inwoners of ondernemers, staat dat in deze 1e bestuursrapportage, of melden we dat later in de corona-update of in een volgende bestuursrapportage.
Financiële compensatie
Het Rijk heeft aangegeven een reële compensatie te willen bieden voor de financiële effecten van Covid-19. Hierover is op 26 maart een aanvullende brief gemeentefonds 2021 uitgebracht. De middelen die we op basis van deze maartbrief ontvangen, zetten we, net als de eerder voor dit doel ontvangen middelen, apart (labeling). Daardoor hebben ze geen effect op het saldo van de begroting. De middelen hebben een eenmalig karakter en zijn vrij besteedbaar.
Wat staat er in deze bestuursrapportage?
De volgende onderdelen worden in de rapportage uitgewerkt:
- Financiële effecten uit de jaarrekening 2020
Uit de jaarrekening 2020 vloeien enkele financiële effecten voort die in deze bestuursrapportage zijn opgenomen. Belangrijke post hierin is het financiële effect van de analyse van de investeringskredieten eind 2020 (afsluiten en herfaseren (onderschrijding/overschrijding) waarbij de kapitaallasten structureel doorwerken in de meerjarenbegroting.
Deze structurele effecten hebben zich al in 2020 gemanifesteerd en vragen geen (raads-)afweging of bijsturing meer. Vanwege het budgetrecht van de raad is het echter nodig dat uw raad de begrotingswijzigingen vaststelt om deze effecten in de meerjarenbegroting 2021 en verder te kunnen verwerken.
- Investeringskredieten 2021
Aanvullend zijn de afwijkingen op investeringskredieten 2021 in deze bestuursrapportage opgenomen.
Dit in verband met de structurele effecten van de kapitaallasten op de begroting en ter toetsing van de haalbaarheid van het voorgenomen investeringsplan.
C. Reeds genomen raadsbesluiten
Sinds het vaststellen van de begroting 2021 heeft uw raad een aantal besluiten genomen waarbij u hebt aangegeven dat de financiële effecten in de eerste bestuursrapportage verwerkt moeten worden. De financiële doorwerking vindt u dan ook terug in deze rapportage.
D. Budgetneutrale afwijkingen/wijzigingen
Dit zijn wijzigingen zonder effect op het begrotingssaldo, zoals de verschuiving van budgetten tussen programma’s. Met het vaststellen van deze rapportage autoriseert u tevens deze begrotingswijzigingen. Daarnaast zijn er mutaties die worden verrekend met een reserve waarover u op een eerder moment al besloten heeft verwerkt in deze rapportage. Ook deze zijn budgetneutraal.
E. Overige ontwikkelingen/ Beleidsmatige- en financiële afwijkingen:
Informeren wij u over de beleidsmatige afwijkingen ten opzichte van de vastgestelde begroting (inclusief de toelichting op posten vanuit de decembercirculaire 2020).
Daarnaast de financiële afwijkingen op de doelstellingen en de inzet van budgetten ten opzichte van de vastgestelde begroting 2021. Hiermee wordt de begroting bijgesteld. Bij de financiële afwijkingen beperken we ons in principe tot de verschillen groter dan € 25.000.
F. De afwijking op de realisatie van de ombuigingen/taakstellingen voor het jaar 2021
Informeren wij u over de voortgang van de ombuigingen/taakstellingen.
G. Verwachte uitgaven en toekomstige claims in het kader van Covid-19
Over de te verwachte uitgaven en toekomstige claims in het kader van Covid-19 ontstaan in 2021 wordt middels een separate raadsinformatiebrief gerapporteerd.
Financiële afwijkingen
De financiële gevolgen van de hierboven benoemde onderdelen zijn in onderstaande tabel per programma samengevat. Deze leiden in 2021 en voor het meerjarige begrotingsresultaat op grond van de financiële verordening tot een begrotingswijzing.
(bedragen x € 1.000) | |||||||||||
Progr. | Omschrijving programma | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Bestuurlijke zaken | -79 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N |
2 | Veiligheid en handhaving | 64 | V | 0 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N |
3 | Dienstverlening | -214 | N | -111 | N | -171 | N | -70 | N | -70 | N |
4 | Ruimte,cultuurhist,monumenten en natuur | -65 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N |
5 | Transformatie in het sociale domein | -1.675 | N | -24 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N |
6 | Welzijn,Cultuurhuizenbeleid,Nieuwkomers | -3 | N | 12 | V | 12 | V | 12 | V | 12 | V |
7 | Onderwijs(huisv.), jeugdbel. kinderopv. | 88 | V | 24 | V | 24 | V | 28 | V | 28 | V |
8 | Economie, Receatie en Toerisme | 0 | N | -30 | N | -30 | N | -30 | N | -30 | N |
9 | Sport,incl. Sportacc., Kunst en Cultuur | -31 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N |
10 | Verkeer en vervoer | 0 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N |
11 | Openbare Ruimte en Milieu | -14 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N |
12 | Middelen en ondersteuning | 552 | V | 383 | V | 211 | V | 261 | V | 262 | V |
13 | Alg. dekkingsmiddelen | 377 | V | -22 | N | -26 | N | -26 | N | -26 | N |
14 | Overhead | 14 | V | -96 | N | -155 | N | -216 | N | -216 | N |
16 | Onvoorzien | 0 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N |
17 | Reserves | 65 | V | 0 | N | 0 | N | 0 | N | 0 | N |
Financieel resultaat 1e burap 2021 | -921 | N | 136 | V | -135 | N | -41 | N | -40 | N | |
De uitkomsten van deze 1e bestuursrapportage zijn de vertaling van onder andere de prognoses binnen het sociaal domein (programma 5 € 1.676.000 nadeel (S/I) (bestaande uit: € 306.000 bijstand (S) (*), € 70.000 (S) sociale dorpsteams(**), € 200.000 (I) jeugdhulp en niet realiseren ombuiging jeugdhulp € 1.100.000 (I)). Met betrekking tot het niet realiseren van de ombuiging jeugdhulp van € 1.100.000 N (I). is in de begroting 2021 in programma 12 reeds rekening gehouden met een tegenvaller in het realiseren van de ombuigingsopgaven van € 500.000. Deze begrote tegenvaller valt vrij en geeft in programma 5 een voordeel van € 500.000.
Vanuit het oogpunt van realistisch begroten is ervoor gekozen om het te verwachte extra tekort van
€ 600.000 (€ 1.100.000 -/- € 500.000) in het sociaal domein tot uitdrukking te laten komen in de cijfers van deze eerste bestuursrapportage. Met de (incidentele) inkomsten vanuit het Rijk via de Mei-circulaire daarentegen is nog geen rekening gehouden omdat op dit moment volstrekt niet helder is wat de omvang hiervan is. Daarnaast loopt ook de arbitrage jeugd. Hiervan is op dit moment ook nog niet te kwantificeren in cijfers of sprake zal zijn van extra middelen vanuit het Rijk.
Daarnaast de overige ontwikkelingen waaronder de alsnog ontvangen dividend uitkering van BNG (algemene dekkingsmiddelen € 163.000 voordeel (I) en een positieve bijstelling van de gemeentelijke bijdrage van de Veiligheidsregio Utrecht (programma 2 € 84.000 voordeel (S). Het financieel resultaat van deze rapportage is hier de resultante van. Voor 2021 is dit een financieel resultaat van € 921.000 nadelig.
(*) In de kadernota (tabel 5, nummer 9) maakt dit bedrag onderdeel uit van het totale bedrag van de RDWI.
(**) In de kadernota ( tabel 5, nummer 8) maakt dit bedrag onderdeel uit van het totale bedrag van de stichting Sociale dorpsteams UH.